هایپرسونیک؛11کشور دارای تکنولوژی موشک‌های مافوق صوت

اگر می‌خواهید بدانید کدام کشورها بیشترین تعداد موشک‌های هایپرسونیک را در اختیار دارند، در ادامه با ما همراه باشید. این موشک‌ها با سرعت و قابلیت مانور بسیار بالا، چالش‌های جدی برای سیستم‌های دفاعی ایجاد می‌کنند.

ایالات متحده به عنوان یک قدرت نظامی برتر در جهان شناخته می‌شود، اما در برخی زمینه‌ها، سایر کشورها از آن پیشی گرفته‌اند و مزیت قابل توجهی کسب کرده‌اند. فناوری موشک هایپرسونیک یا مافوق صوت یکی از آن‌هاست. سلاح‌های هایپرسونیک سرعتی پنج برابر سرعت صوت یا بیشتر دارند.

کدام کشورها بیشترین تعداد موشک‌های هایپرسونیک را دارند؟

در حال حاضر، یازده کشور در حال توسعه موشک‌های مافوق صوت هستند و در میان آن‌ها، چین فعال‌ترین کشور محسوب می‌شود. در سال ۲۰۲۳، چین موشک جدیدی را با سرعت ۲۴ هزار کیلومتر در ساعت، یعنی ۲۰ برابر سرعت صوت، به فضا پرتاب کرد و آن را به دور کره زمین چرخاند. این دستاورد، یک پیشرفت بزرگ بود و از فناوری ایالات متحده برتر است.

ارتش چین تا سال ۲۰۲۳ پنج موشک هایپرسونیک را توسعه داده بود و ششمین موشک در مرحله نمونه‌سازی قرار دارد. در میان این تسلیحات، موشک سرشی بالستیک مافوق صوت DF-ZF که به عنوان کلاهک روی موشک DF-17 نصب می‌شود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. موشک DF-17 در ارتفاعی نزدیک به 60000 پایی، قبل از رسیدن به هدف، کلاهک DF-ZF را رها می‌کند تا این کلاهک، باقی‌مانده مسیر را با سرعتی فراتر از 5 ماخ طی کند.علاوه بر قدرت تخریب بالای مواد منفجره موجود در کلاهک، سرعت سرسام‌آور 1.6 کیلومتر در ثانیه و جرم قابل توجه DF-ZF، هر هدفی را با فاجعه‌ای جبران‌ناپذیر مواجه می کند. موشک نمونه اولیه، Starry Sky-2، یک موشک با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای است که می‌تواند از هر سیستم‌ دفاعی فرار کند. این موضوع می‌تواند جایگاه چین را در هر رقابت تسلیحاتی احتمالی، به طور چشمگیری ارتقا بخشد و این کشور را در موضعی برتر قرار دهد.

رقابت برای ساخت موشک‌های مافوق صوت، تنها به چین محدود نمی‌شود. با وجود سرمایه‌گذاری‌های کلان ایالات متحده در این زمینه، از جمله اختصاص ۵ میلیارد دلار در بودجه سال ۲۰۲۳، این کشور در توسعه این فناوری به اندازه کافی موفق نبوده است. به گزارش وال استریت ژورنال، جان هایتن، معاون پیشین ستاد مشترک ارتش، گفته است: «نگرانی من درباره کندی پیشرفت آمریکا در زمینه هایپرسونیک، روز‌به‌روز بیشتر می‌شود.» در حال حاضر، تنها موشک مافوق صوتی که ایالات متحده به طور کامل ساخته، سیستم پرتاب زمینی Operational Fires است و پنج موشک دیگر همچنان در دست ساخت هستند.

روسیه، تحقیق و توسعه فناوری هایپرسونیک خود را در دهه ۱۹۸۰ و در دوران جنگ سرد آغاز کرد و از آن زمان تاکنون به طور مداوم در این زمینه فعالیت داشته است. روسیه توانسته است چهار موشک مافوق صوت را به طور کامل بسازد و سه موشک دیگر نیز در حال توسعه هستند. Avangard، یک پرتابه سرشی هایپرسونیک است که به موشک‌های بالستیک قاره‌پیما متصل می‌شود و می‌تواند کلاهکی با قدرت دو مگاتن حمل کند. این کلاهک، قدرت تخریبی به مراتب بیشتر از بمب اتمی هیروشیما دارد. علاوه بر این، موشک Zircon، اولین موشک کروز مافوق صوت روسیه، با استفاده از موتور رم‌جت احتراق مافوق صوت (اسکرام‌جت) به سرعت نه برابر صوت می‌رسد. روسیه در جنگ اوکراین، از برخی از این موشک‌ها استفاده کرده است.

چهار کشور فرانسه، هند، کره‌شمالی و ایران نیز توانسته‌اند با موفقیت موشک‌های هایپرسونیک را طراحی و تولید کنند. کشورهایی مانند بریتانیا، ژاپن، کره‌جنوبی و برزیل نیز پروژه‌هایی در این زمینه را آغاز کرده‌اند و همچنان در حال توسعه و تکمیل این فناوری هستند.

طبق یک گزارش که در سال ۲۰۲۱ منتشر شد، موشک‌های مافوق صوت انقلابی در فناوری موشکی به شمار می‌روند و مهم‌ترین پیشرفت در این حوزه از زمان ظهور موشک‌های بالستیک قاره‌پیما هستند. اگرچه موشک‌های بالستیک نیز به دلیل اوج گرفتن در ارتفاعات جوی با مقاومت هوای کمتر، قادر به دستیابی به سرعت‌های بسیار بالا هستند، اما مسیر پرواز قابل پیش‌بینی آن‌ها، این موشک‌ها را به هدفی آسان برای سامانه‌های دفاعی تبدیل می‌کند.موشک‌های هایپرسونیک، با ترکیب ایده‌آل از سرعت بسیار بالا، قابلیت مانور غیرقابل پیش‌بینی و پرواز در ارتفاعات پایین، به سلاح‌هایی بسیار خطرناک تبدیل شده‌اند. این ویژگی‌ها، آنها را به تهدیدی جدی برای کشورها در سراسر جهان تبدیل کرده است. سرعت فراتر از ماخ ۵، این موشک‌ها را قادر می‌سازد تا نه تنها در کوتاه‌ترین زمان ممکن به اهداف خود برسند، بلکه از سد اکثر سیستم‌های دفاع هوایی نیز عبور کنند. با وجود این تهدید، ایالات متحده و ژاپن در حال همکاری برای طراحی و توسعه سیستم‌های دفاعی پیشرفته‌ای هستند که قادر به شناسایی و انهدام موشک‌های مافوق صوت باشند. البته این سیستم‌های دفاعی، حداقل تا یک دهه آینده، آماده بهره‌برداری نخواهند شد.

موشک های هایپرسونیک حداقل ۵ ماخ سرعت دارند و می‌توانند تا ۲۵ برابر سرعت صوت را نیز تجربه کنند. یکی از تفاوت‌های مهم موشک‌ های هایپرسونیک با دیگر موشک‌های موجود به قابلیت مانور آنها باز می‌گردد. آنها توانایی تغییر مسیر و ارتفاع را در طول حرکت به‌سمت هدف دارند. همین نیز باعث می‌شود که سیستم‌های دفاعی نتوانند عملکرد قابل‌ قبولی در برابر آنها داشته باشند.همچنین توانایی پرواز در ارتفاع پایین به آنها این توانایی را می‌دهد تا از دید رادارهای معمولی پنهان بمانند. در نتیجه اگر کشوری بتواند به توانایی رهگیری و منهدم کردن موشک های هایپرسونیک دست یابد، می‌تواند تغییر مهمی را در میدان جنگ رقم بزند.

ادعای جدید ارتش آمریکا در توانایی انهدام موشک‌های هایپرسونیک

نیروی دریایی ارتش آمریکا در ۵ فروردین ماه آزمایشی را به‌نام Flight Test Other 40 در نزدیکی سواحل هاوایی انجام داد. در طول این آزمایش یک ناو‌شکن کلاس USS Pinckney توانست با موفقیت یک موشک هایپرسونیک بسیار پیشرفته با قابلیت مانور بالا را رهگیری کند. این مهم نیز با ترکیب قابلیت‌های ترمینال دریاپایه Increment 3 و جدیدترین نرم‌افزار سامانه دفاعی Aegis Combat به دست آمد.به‌گفته آژانس دفاع موشکی آمریکا در این آزمایش شاهد شبیه‌سازی شلیک یک موشک ارتقا یافته SM-6 به‌سمت یک موشک بالستیک برد متوسط دارای وسیله هدف هایپرسونیک (HTV-1) بودیم. ظاهرا HTV-1 طوری طراحی شده بود که بتواند رفتار سلاح‌های مافوق صوت نسل بعد را تقلید کند. مقامات آمریکایی باور دارند که این آزمایش می‌تواند به‌خوبی در میدان نبرد نیز تکرار شود.ژنرال هیث کالینز از مدیران آژانش دفاع موشکی، رهگیری موشک هایپرسونیک را دستاوردی مهم برای آمریکا خواند. او تاکید کرد که این فناوری برای دفاع از سرزمین اصلی آمریکا در برابر تهدیدهایی که روزبه‌روز قوی‌تر می‌شوند ضروری است. البته تلاش‌های نیروی دریایی آمریکا فقط به مهار موشک های مافوق‌ صوت محدود نمی‌شود. آنها همچنین جمع‌آوری داده برای سیستم ماهواره‌ای ردیابی فضایی موشک‌های هایپرسونیک و بالستیک (HBTSS) را نیز آزمایش کردند.