مذاکرات درباره «برچیده شدن برنامه هسته‌ای» ایران نیست/ تهران از انتخاب «ویتکاف» خرسند است 8 آوریل

در حالی که ایران گفته گفت‌و‌گو‌های روز شنبه در عمان «غیرمستقیم» خواهد بود و ترامپ گفته «مستقیم»، حسین موسویان، سفیر پیشین ایران، می‌گوید هر دو می‌توانند درست باشند.

«لورا روزن» خبرنگار شناخته شده آمریکایی که در مذاکرات هسته‌ای برجام نیز حاضر بوده در تحلیلی می‌نویسد: تامِی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، در تاریخ ۸ آوریل گفته است گفت‌و‌گو‌های آمریکا و ایران در مسقط در روز شنبه با هدف مشخص کردن «آنچه در گفت‌و‌گو‌ها ممکن است» برگزار می‌شود.نماینده ویژه رئیس‌جمهور ترامپ در امور خاورمیانه، استیو ویتکاف، و وزیر خارجه ایران، عباس عراقچی، روز شنبه در نشستی به میزبانی کشور عمان در خلیج فارس دیدار خواهند کرد. این نشست، طبق اعلام وزارت خارجه آمریکا، مذاکره رسمی نیست بلکه با هدف بررسی امکان‌پذیری ادامه گفت‌و‌گو‌ها برگزار می‌شود.تامِی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، روز ۸ آوریل در یک نشست خبری گفت: «این دیدار روز شنبه برگزار خواهد شد.»

مذاکرات هسته‌ای به روش غیر سنتی

او تأکید کرد: «این مذاکره نیست. چیزی در این دیدار به معنای سنتی مذاکره، مورد بحث قرار نمی‌گیرد. این جلسه به‌گونه‌ای توصیف شده که هدف آن بررسی این است که در گفت‌و‌گو‌ها چه چیزی ممکن است. این یک نقطه بازگشت است، و همین میزان از اتفاقی‌ست که قرار است بیفتد.»علی واعظ، کارشناس مسائل ایران، گفت دولت ترامپ و ایران به دنبال روشن‌سازی شرایط احتمالی برای مذاکرات بوده‌اند.

واعظ، مدیر برنامه ایران در گروه بین‌المللی بحران، افزود: «ترامپ و تهران تاکنون در حال مذاکره درباره این بوده‌اند که خودِ مذاکرات چگونه می‌تواند باشد. اگر تعامل مستقیم مورد اشاره ترامپ پیش برود، این گامی مهم برای آغاز گفتگوی مستقیم بین دو طرف است؛ به جای آنکه هر کدام به‌طور جداگانه سخن بگویند.»تریتا پارسی، معاون مؤسسه کوئینسی، گفت که احتمالاً ایرانی‌ها از اینکه دولت ترامپ فرد مورد اعتماد او، استیو ویتکاف، را به این دیدار فرستاده خرسند خواهند بود.پارسی گفت: «ایرانی‌ها به دنبال کانالی مستقیم به ترامپ بوده‌اند که قابل اعتماد باشد و نتوان آن را توسط نئوکان‌ها تخریب کرد، و ویتکاف همان فرد مورد نظر است.»

این دیدار در حالی برگزار می‌شود که در محافل واشنگتن بحث‌هایی درباره شرایط یک توافق جدید قابل قبول با ایران در جریان است.

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، و برخی حامیان تندروی اسرائیل، در حال فشار برای اجرای مدل حداکثری موسوم به «مدل لیبی» برای توافق جدید هسته‌ای با ایران هستند.

این مدل مستلزم آن است که ایران به‌طور کامل برنامه انرژی هسته‌ای خود را برچیند — مدلی که در مورد لیبی در نهایت به مداخله بین‌المللی و سرنگونی معمر قذافی، انجامید — مدلی که ایران آن را به‌کلی مردود می‌داند.نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، در یک ویدیو پس از دیدارش با ترامپ در کاخ سفید در روز دوشنبه گفت: «ما توافق داریم که ایران نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد.

این هدف می‌تواند از طریق یک توافق حاصل شود، اما فقط اگر آن توافق مانند مدل لیبی باشد — مدلی که در آن وارد می‌شوند، تأسیسات هسته‌ای را منفجر می‌کنند، همه تجهیزات را برمی‌چینند، و همه اینها تحت نظارت و اجرای آمریکا انجام می‌گیرد.».اما ترامپ و ویتکاف درباره توافقی محدودتر صحبت کرده‌اند که هدف آن راستی‌آزمایی عدم پیگیری سلاح هسته‌ای از سوی ایران است — چیزی که مقامات ایرانی ممکن است با آن موافقت کنند.

پارسی گفت: «ویتکاف درباره مدلی مبتنی بر راستی‌آزمایی صحبت کرده، که تقریباً نقطه مقابل مدل لیبی است. همه می‌دانند چه بر سر قذافی آمد، درست است؟ صحبت از مدل لیبی… از همان ابتدا شکست‌خورده است.»

علی واعظ از گروه بحران در این خصوص می‌گوید:. دو طیف از افراد هستند که در زمینه ایران از مدل لیبی صحبت می‌کنند: «افرادی که در ۲۰ سال گذشته توجهی نداشته‌اند، و افرادی که از سیاستی حمایت می‌کنند که هیچ شانسی برای موفقیت ندارد — و در عین حال همه گزینه‌های دیگر را رد می‌کنند — دقیقاً به این دلیل که می‌دانند آن سیاست شانسی برای موفقیت ندارد».تامِی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، در مورد اینکه آمریکا دقیقاً چه چیزی را از توافق جدید با ایران دنبال می‌کند، ابهام را حفظ کرد.او گفت: «خب، باز هم، نمی‌خواهم از هیچ‌گونه گفتگویی جلوتر بروم.

قطعاً نمی‌توانم از چیزی به نام مذاکره جلوتر بروم، چون اصلاً مذاکره‌ای در کار نیست.»او افزود: «آنچه بسیار مشخص و ضروری است و می‌تواند دنیا را جای امن‌تری کند، این است که مطمئن شویم ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست نمی‌یابد؛ و این موضوعی‌ست که در حال حاضر شایسته تمرکز است.»

مذاکرات هسته‌ای در سایه احترام

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در مقاله‌ای در واشنگتن پست نوشت: «ما آماده‌ایم نیت صلح‌آمیز خود را شفاف کنیم و اقدامات لازم را برای رفع هرگونه نگرانی احتمالی انجام دهیم. در مقابل، آمریکا می‌تواند جدیت خود در دیپلماسی را با پایبندی به توافقاتی که امضا می‌کند نشان دهد. اگر با ما با احترام برخورد شود، ما نیز با احترام پاسخ خواهیم داد.»مستقیم یا غیرمستقیم؟ شاید هر دودر حالی که ایران گفته گفت‌و‌گو‌های روز شنبه در عمان «غیرمستقیم» خواهد بود و ترامپ گفته «مستقیم»، حسین موسویان، سفیر پیشین ایران، می‌گوید هر دو می‌توانند درست باشند.

موسویان، که اکنون در دانشگاه پرینستون فعالیت دارد، در توییتر نوشت: «به نظر می‌رسد که در دیدار روز شنبه در عمان، آقای عراقچی و آقای استیو ویتکاف، نماینده ترامپ، در ابتدا گفت‌و‌گو‌های هسته‌ای را به‌صورت غیرمستقیم آغاز خواهند کرد، و اگر پس از یک یا دو ساعت نتایج مثبت باشد، نمایندگان ایران و آمریکا وارد گفتگوی مستقیم خواهند شد.»او نوشت: «به نظر می‌رسد واشنگتن و تهران رویکردی عاقلانه در پیش گرفته‌اند، و امکان رسیدن به توافق وجود دارد.»تریتا پارسی نیز گفت: «ایران تنها در صورتی وارد گفتگوی مستقیم می‌شود که پارامتر‌های گفت‌و‌گو به‌گونه‌ای باشد که احساس کند این مسیر واقعاً می‌تواند به نتیجه برسد — و اینکه این صرفاً بهانه‌ای برای شروع جنگ نیست.»