ویتکاف: ایران باید در برنامه موشکی خود تجدید نظر کند/ پنجشنبه 28فروردین

ویتکاف گفت: «این گفت‌و‌گو‌ها بیشتر درباره راستی‌آزمایی برنامه غنی‌سازی اورانیوم و درنهایت راستی‌آزمایی ابعاد نظامی آن است که شامل موشک‌هایی که در زرادخانه‌هایشان دارند و هدف احتمالی آنها برای دستیابی به بمب نیز می‌شود.»

«استو ویتکاف» نماینده دولت ترامپ در مذاکرات با ایران شامگاه دوشنبه ۱۴ آوریل در گفت‌و‌گو با فاکس‌نیوز در خصوص مذاکرات با ایران اظهار داشت: این گفت‌و‌گو‌ها بر دو محور راستی‌آزمایی برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و ابعاد نظامی آن خواهد بود.

«محور اصلی گفت‌و‌گو‌ها بررسی میزان و نوع غنی‌سازی است، اما در نهایت موضوع تسلیحات هم مورد بررسی قرار خواهد گرفت، از جمله نوع موشک‌هایی که ایران انبار کرده است.»

وی گفت که این گفت‌و‌گو‌ها بر دو محور راستی‌آزمایی برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و ابعاد نظامی آن خواهد بود. ««آن‌ها به غنی‌سازی بیش از ۳.۶۷ درصدی نیاز ندارند، اما اکنون در برخی موارد تا ۶۰ درصد و در برخی دیگر تا ۲۰ درصد غنی‌سازی انجام داده‌اند و این نباید چنین باشد. چنین غنی‌سازی با ادعای آنها که تنها می‌خواهند برنامه هسته‌ای غیرنظامی داشته باشند همخوانی ندارد.»

ویتکاف گفت: «این گفت‌و‌گو‌ها بیشتر درباره راستی‌آزمایی برنامه غنی‌سازی اورانیوم و درنهایت راستی‌آزمایی ابعاد نظامی آن است که شامل موشک‌هایی که در زرادخانه‌هایشان دارند و هدف احتمالی آنها برای دستیابی به بمب نیز می‌شود.»

این برای نخستین‌بار است که یک مقام رسمی آمریکایی به صراحت از مرتبط بودن بحث موشکی به مذاکرات هسته‌ای جاری سخن می‌گوید؛ مسئله‌ای که همواره از سوی ایران رد شده است.برخی بر اساس این سخنان ویتکاف برچیدن برنامه نظامی ایران را برداشت کرده‌اند. اگر چنین برداشتی را مد نظر قرار دهیم، ایران به هیچ عنوان حاضر به این موضوع نیست و خود آمریکا هم می‌داند.

کما اینکه قبل از شروع مذاکرات نیز برخی استدلال می‌کردند هدف آمریکا برچیدن برنامه کامل هسته‌ای ایران است و با چنین دستور کاری پای میز مذاکره خواهد آمد. با توجه به مواضع قبلی ویتکاف چنین موضوعی مطرح نبود و تنها یک روز قبل از مذاکرات این موضوع از سوی او مطرح شد و بلافاصله نیز راهی برای برون رفت از آن «درخواست حداکثری» را مطرح کرد.ویتکاف در این زمینه و یک روز قبل از مذاکرات شنبه عمان گفته بود: «من فکر می‌کنم موضع ما با برچیدن برنامه [هسته‌ای]شما آغاز می‌شود. امروز این موضع ما است».

او افزوده بود: «به هر حال، این بدان معنا نیست که ما در حاشیه، راه‌های دیگری برای مصالحه بین دو کشور پیدا نخواهیم کرد… جایی که خط قرمز ما است [این است که]تسلیحاتی شدن توانایی هسته‌ای شما ممکن نیست».

این در حالی است که رسانه «امواج» در گزارشی اختصاصی به نقل از یک مقام بلندپایه جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که در پیش‌نویس ارائه شده از سوی استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ در مذاکره با ایران، اشاره‌ای به «برچیدن» برنامه هسته‌ای ایران و تهدید مستقیم نظامی نشده است.

مذامره در مورد موشک ها با قابلیت حمل کلاهک هسته ای

در خصوص موضوع نظامی که ویتکاف مطرح کرده- صرفنظر از اینکه ایران در همین حد هم حاضر به گفت‌و‌گو نخواهد بود- این برنامه را در ارتباط با بعد نظامی برنامه هسته‌ای مطرح کرده است. سخن او در خصوص «نوع» موشک هم تاییدکننده این ارزیابی است.زیرا اگر بحث «کل» برنامه موشکی ایران بود صحبت از نوع موشک یا قرار دادن آن ذیل «ابعاد نظامی» برنامه هسته‌ای ایران بی معنا بود؛ لذا این سخن ویتکاف در زمان توافق هسته‌ای برجام نیز مطرح بود که در آن ایران نیز اعلام کرده بود که برنامه موشکی که قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای داشته باشد را دنبال نمی‌کند.

در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که تایید کننده برجام نیز بود نیز از ایران می‌خواهد («Call upon») از توسعه نوع خاصی از موشک‌ها اجتناب کند. «Call upon» هم یک قاعده از لحاظ قانونی الزام آور نیست.حتی در اولین نشست پس از توافق برجام میان وزیران خارجه ایران و گروه ۱+۵ در نیویورک، فدریکا موگرینی، مسئول وقت سیاست خارجی اتحادیه اروپا به خبرنگاران گفت: «در این نشست درباره موشک‌های بالستیک ایران صحبت نشد، زیرا آزمایش‌های موشکی ایران ارتباطی با برجام ندارد و نقض برجام نیست.»

«مارک فینو» سخنگوی اسبق وزارت خارجه فرانسه در این خصوص گفته بود: «در مورد برنامه موشکی باید بگویم نمی‌توان از ایران یا هر کشور دیگر خواست برنامه موشکی خود را محدود کند در حالی که آن محدودیت شامل کشور‌های دیگر و به خصوص کشور‌های آن منطقه نمی‌شود. برای مثال اگر از ایران بخواهیم محدودیتی را در برنامه موشکی خود اعمال کند عربستان یا اسرائیل نیز باید آن را رعایت کنند. ایران موشک قاره پیما ندارد و برد موشک‌هایش نیز نهایتاً ۲ هزار کیلومتر است. در حالیکه کشور‌های اطرافش موشک دارند و لذا اگر از ایران خواسته می‌شود برنامه موشکی خود را محدود کند همین خواسته باید از کشور‌های اطراف ایران نیز صورت گیرد.»

پیتر جنکینز سفیر سابق انگلیس در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سازمان ملل در این زمینه گفته بود: اسرائیل برنامه موشکی قابل تأملی دارد حال آنکه عربستان سعودی نیز از جانب فروشندگان خارجی تسلیحات مقدار قابل توجهی موشک دریافت کرده و گزارش شده که برنامه‌ای بومی را نیز در این زمینه در پیش گرفته است. هر دو آنها بر خلاف ایران موشک‌هایی در اختیار دارند که بُردشان از ۲ هزار کیلومتر فراتر می‌رود.

اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا نیز اخیرا در این زمینه می‌نویسد، اگر هدف ویتکاف توافقی است که اجازه بازرسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از برنامه هسته‌ای ایران را بدهد و در عین حال ایران به تولید موشک با برد‌های بیشتر و بیشتر ادامه دهد، این یعنی او خواستار «برجام» است. این در حالی است که ترامپ در زمان خروج از این توافق، آن را یکی از بدترین توافقاتی خواند که آمریکا تاکنون وارد آن شده است…. در حال حاضر به نظر می‌رسد که درخواست‌های قبلی ترامپ، در حال فراموشی هستند.