دستاورد های سفر دور خاورمیانه ای ترامپ / ماموریت پدر عربستان به پایان رسید

برای کشور‌های خلیج فارس، سفر ترامپ به منطقه، نقطه تلاقی فوریت و فرصت است. کشور‌های خلیج فارس آماده سرمایه‌گذاری‌اند، اما فقط به‌دنبال عکس یادگاری نیستند؛ آنها خواهان تغییر سیاست، وضوح راهبردی و شراکتی واقعی برای شکل‌دادن به نظم آینده‌اند.

دونالد ترامپ در اولین سفر خارجی (غیر از واتیکان) خود منطقه خلیج فارس و کشور عربستان را انتخاب کرد.این سفر شامل عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی است، قرار بود نخستین سفر خارجی ترامپ در دوره دومش باشد، اما او ماه گذشته به‌طور غیرمنتظره برای شرکت در مراسم تشییع جنازه پاپ فرانسیس به واتیکان رفت.

او در اولین دوره ریاست جمهوری خود نیز در اولین سفر خارجی به عربستان سفر کرده بود. در حالی‌که ترامپ در نخستین سفر خود به خلیج فارس در سال ۲۰۱۷ تنها به عربستان سعودی سفر کرده بود، هشت سال بعد، او علاوه بر عربستان، به قطر و امارات نیز خواهد رفت. این موضوع باید در چارچوب وابستگی فزاینده واشنگتن به این سه کشور خلیج فارس برای پیشبرد منافع سیاست خارجی ایالات متحده درک شود.

پروفسور شیرین هانتر عضو شورای روابط خارجی آمریکا در گفت‌و‌گو با خبرنگار تابناک در خصوص این سفر می‌گوید: «ترامپ دیدگاهی سوداگری در بسیاری مسائل دارد. او همچنین می‌خواهد عربستان سعودی را به سرمایه‌گذاری در آمریکا ترغیب کند. بنابراین، عربستان برای او از اسرائیل مهم‌تر است، زیرا اسرائیل باری بر منابع آمریکا است. با این حال، به دلیل سیاست داخلی، اسرائیل همچنان مورد توجه خاص باقی خواهد ماند.»

سفر ترامپ به این سه کشور حاشیه خلیج فارس، اهمیت ریاض، دوحه و ابوظبی را برای سیاست خارجی ایالات متحده برجسته می‌کند؛ کشور‌هایی که به‌عنوان میانجی، واسطه و قدرت‌های منطقه‌ای با ثروت فراوان، سرمایه‌گذاری زیادی در اقتصاد آمریکا دارند.ترامپ مصمم است روابط خود با رهبران کشور‌های خلیج فارس را در دوره‌ای از بحران‌های خاورمیانه و مشکلات اقتصادی داخلی در ایالات متحده تقویت کند.در واقع، این سفر، حرکتی راهبردی برای تثبیت قرارداد‌های اقتصادی پرمخاطره و تعمیق نفوذ ژئوپلیتیکی آمریکا در بحبوحه رقابت فزاینده جهانی است.ترامپ در ماه مارس و هنگام اعلام برنامه اولیه‌اش، تصریح کرد که بستن قرارداد‌های اقتصادی با کشور‌های عربی ثروتمند یکی از اولویت‌های اصلی‌اش است و گفت که این تصمیم پس از وعده «صد‌ها میلیارد دلار» قرارداد با «شرکت‌های آمریکایی که تجهیزات مورد نیاز عربستان سعودی و دیگر کشور‌های خاورمیانه را تولید خواهند کرد» اتخاذ شده است.

در این زمینه، عبدالله بعبود، پژوهشگر اهل عمان و متخصص در امور خلیج فارس، به بی‌بی‌سی گفته است: «ترامپ می‌داند که ایجاد روابط قوی با رهبران خلیج فارس می‌تواند منافع سیاسی و اقتصادی قابل توجهی به همراه داشته باشد؛ چرا که آنها دارای نفوذ منطقه‌ای و جهانی هستند و توان سرمایه‌گذاری عظیمی در آمریکا دارند.»عبدالله بعبود می‌گوید: «با توجه به ذخایر مالی، ثروت ملی و پتانسیل سرمایه‌گذاری گسترده، کشور‌های خلیج فارس نقش محوری در اقتصاد جهانی ایفا می‌کنند.»

او افزود: «با توجه به چالش‌های اقتصادی داخلی، ترامپ مزایای روابطش با کشور‌های ثروتمند خلیج فارس را به خوبی درک کرده است.»ترامپ با وعده قرارداد‌هایی حتی سودآورتر نسبت به دوره اول، خبرساز شده است و امید دارد تا یک تریلیون دلار سرمایه‌گذاری از عربستان سعودی جذب کند.

در این زمینه، رئیس جمهور آمریکا در اسفند ماه سال گذشته گفته بود: «یک ماه و نیم آینده به عربستان سعودی سفر خواهم کرد.» ترامپ پیشتر شرط سفر به عربستان سعودی را سرمایه‌گذاری یک تریلیون دلاری توسط ریاض در آمریکا اعلام کرده بود.این در حالی بود که ترامپ اولین تماس تلفنی با یک رهبر خارجی در دور دوم ریاست جمهوری خود را نیز با محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی داشت در حالی که بن سلمان در این گفت‌و‌گو قول یک سرمایه‌گذاری سنگین و فوق‌العاده بعید را داد.

ولیعهد عربستان در این تماس به ترامپ گفته بود که کشورش امیدوار است تجارت و سرمایه‌گذاری با ایالات متحده را به ۶۰۰ میلیارد دلار افزایش دهد. او گفته است که کشورش مشتاق است از فرصت‌های سرمایه‌گذاری که دولت ترامپ ایجاد می‌کند استفاده کند و گفت که این فرصت‌ها می‌تواند منجر به «رونق اقتصادی بی‌سابقه» شود.علاوه بر این، کاخ سفید اعلام کرده که امارات متحده عربی تعهد داده است که در یک بازه ۱۰ ساله، چارچوبی برای سرمایه‌گذاری به ارزش ۱ /۴ تریلیون دلار در ایالات متحده ایجاد کند.

به نوشته مرکز مطالعات خلیج فارس واشنگتن «سیاست خارجی ترامپ در خصوص خلیج فارس همواره بیشتر حول محور معامله بوده تا دکترین، و دوره دوم او نیز از این قاعده مستثنی نیست. فروش سلاح، تعهدات سرمایه‌گذاری و نشست‌های مرتبط با هوش مصنوعی جایگزین زبان آرمان‌گرایانه دموکراسی و اصلاحات شده‌اند که در دولت‌های پیشین رایج بود. ترامپ قصد جلب دل‌ها را ندارد؛ او می‌خواهد قرارداد‌ها را قطعی کند.»پروفسور «پل پیلار» استاد دانشگاه جورج تاون آمریکا در خصوص اهمیت این سفر می‌گوید: «عربستان سعودی مقصد اولین سفر خارجی ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری اش در سال ۲۰۱۷ بود، بنابراین این موضوع کاملاً جدید نیست. ترامپ جذب ثروت می‌شود و بی پروا منافع شخصی خود را با امور دولتی ترکیب می‌کند، که این امر به ویژه در روابط با کشور‌های عربی خلیج فارس مشهود است. هدیه قطر—یک فروند هواپیمای ۷۴۷ که ظاهراً برای استفاده شخصی ترامپ حتی پس از پایان ریاست جمهوریاش در نظر گرفته شده (برخلاف قانون و قانون اساسی آمریکا) —آخرین نمونه از این نوع فساد است.»