تصرف مدینه منوره و تخریب قبور و آثار اسلامی آن سعود در سال ۱۲۲۰ یا ۱۲۲۱ در هجوم خود به مدینه منوره پس از یکسال و نیم محاصره سرانجام آن شهر مقدس را متصرف شد. تمام اشیاء گرانبهائی که در حرم پیغمبر (ص) بود غارت نمود قاضی مکه و مدینه را که از طرف دولت […]
تصرف مدینه منوره
و تخریب قبور و آثار اسلامی آن
سعود در سال ۱۲۲۰ یا ۱۲۲۱ در هجوم خود به مدینه منوره پس از یکسال و نیم محاصره سرانجام آن شهر مقدس را متصرف شد. تمام اشیاء گرانبهائی که در حرم پیغمبر (ص) بود غارت نمود قاضی مکه و مدینه را که از طرف دولت عثمانی منصوب بود بیرون کرد مردم را از زیارت مرقد پیغمبر و ائمه بقيع منع، وعمال عثمانی را هر که بود اخراج نمود و نام سلطان عثمانی را از خطبه حذف کرد.
سعود از اهل مدینه پرسید با این قبه ها در بقیع چه باید کرد؟ مردم از ترس گفتند باید خراب شود به دنبال آن وهابیها با کمک خود مردم مدینه تمام آثار و قبور بقیع و از جمله قبور چهار امام امام حسن مجتبی و امام زین العابدین و امام محمد باقر و امام جعفر صادق (ع) و دیگر نقاط از جمله قبر عبدالله پدر پیغمبر را خراب کردند و موجودی آنها را به تاراج بردند، فقط از بیم عامه مسلمین از تعرض به قبر مقدس پیغمبر خودداری کردند. آنها چهار صندوق مملو از جواهرات مرصع به الماس و یاقوت گرانبها را به غارت بردند.
از جمله چهار شمعدان زمردین بود که به جای شمع در آنها یک قطعه الماس شب نما و درخشنده بود و حدود یکصد قبضه شمشیر با غلافهای مطلاً بهطلای خالص و مرصع به الماس و یاقوت با دسته هایی از زمرد و بشم که به هیچ وجه نمی شد آنها را قیمت گذاری کرد.
با اشغال مدینه وهابیها نفوذ خود را در سراسر عربستان و یمن گسترش دادند و عموم مسلمین را دچار بیم و هراس نمودند.
حمله وهابیها به نجف اشرف
در سال ۱۲۲۰ یا ۱۲۲۱ وهابیها به سرکردگی «سعود» به نجف اشرف حمله بردند ولی چون شهر دارای برج و بارو بود و در بیرون نیز خندقی شهر را حفاظت میکرد بعلاوه جمعی از مردم و طلاب علوم دینی در حدود دویست نفر تحت رهبری شیخ جعفر نجفی (كاشف الغطاء) مرجع اعلم عصر که خود مردی دلیر بود شبانه روز مشغول دفاع از شهر بودند، کاری از پیش نبردند. خانه شیخ جعفر کاشف الغطاء انبار اسلحه بود و او بر هر دروازه نجف و در هر برجی جمعی از طلاب و مردم را به دفاع و اداشته بود. شیخ حسین نجف، شیخ خضر شلال و سید جواد عاملی صاحب مفتاح الكرامه و شیخ مهدی ملا کتاب از جمله علمای مدافع شهر بودند که از مردان بلند آوازه می باشند.
قوای سعود در این حمله پانزده هزار وهابی جسور جنگجو بود وهابیها چندان که سعی کردند نتوانستند وارد شهر شوند و مدافعان نجف با سرسختی دفاع می کردند.
در یکی از روزها برخی از وهابیها از دیوار شهر بالا آمدند و نزدیک بود شهر را اشغال کنند ولی با دفاع مردانه مدافعان مسلح مواجه شدند، و عقب نشستند در مدت محاصره نجف چون مدافعان از درون شهر و برج و باروها وهابیها را زیر آتش داشتند توانستند هفتصد نفر از آنها را به قتل رسانند. سرانجام سعود با بقیه نفراتش نا امید از نجف اشرف بازگشت.
اهالی نجف قبل از رسیدن قوای سعود خزانه حضرت امیر المؤمنين علیه السلام را به بغداد و از آنجا به کاظمین منتقل ساختند و در مخزن آنجا به ودیعت نهادند و بدین گونه از دستبرد آن قوم غارتگر وحشی مصون ماند.این بشر مورخ نجدی راجع حملة سعود به نجف در تاریخ نجد می نویسد: «در سال ۱۲۲۰ سعود با سپاه انبوهی از نجد و نواحی آن در بیرون شهر معروف در عراق نجف اشرف) فرود آمد، و سپاه مسلمین (وهابیها) را در اطراف شهر پراکنده ساخت و دستور داد با روی شهر را خراب کنند.
چون یاران او به شهر نزدیک شدند، به خندقی عریض و عمیق برخورد کردند و نتوانستند از آن عبور کنند. در جنگی که میان طرفین روی داد در اثر تیراندازی از روی باروها و برجهای شهر جمعی از مسلمین (وهابیها) کشته شدند. آنها نیز از شهر عقب نشستند و به غارت نواحی اطراف پرداختند. (۱)
سعود در سال بعد یعنی ۱۲۲۲ نیز بار دیگر با بیست هزار جنگجوی جسور وهایی به نجف اشرف حمله برد ولی چون دید مدافعان شهر به رهبری كاشف الغطاء با توپ و تفنگ آماده دفاع هستند، نجف را رها ساخت، و به شهر «چله» روی آورد. (۲)
حمله مجدد به کربلا و مکه و مدینه
وهابیها در «حله» با مشاهده آمادگی مردم شهر برای جنگ با آنها مأیوس شدند و حله را به قصد تصرف مجدد کربلا ترک گفتند و آن را محاصره نمودند. این بار بعکس سال ۱۲۱۶ مردم کربلا در پشت دروازه های شهر سخت مقاومت کردند و کشته ها سعود بدون اخذ نتیجه به دیار خود بازگشت. دادند و کشته ها گرفتند، تا سرانجام
وهابیها در همان سال ۱۲۲۲ بار دیگر روی به مکه و مدینه نهادند، و
به غارت حجاج بیت الله و محاصره آن دو شهر مقدس پرداختند، و این عمل وحشت بار آنها موجب گردید که حج بیت الله سه سال به حال تعطیل درآید.
حملة وهابیها به حوران شام
در سال ۱۲۲۵ وهابیها به فرماندهی عبدالله بن سعود به سرزمین حوران واقع در خاک سور به یورش بردند و دارایی مردم را تاراج کردند. غلات آنها را بی گناه را کشتند زنان را اسیر و کودکان را به قتل رساندند. سوزاندند مردم بیکه خانه ها را ویران و بازمانده مردم را در بدر نمودند و چندان مرتکب فساد و تباهی شدند که گفته اند معادل سه میلیون در هم به آن سرزمین خسارت وارد آمد.
محاصره مجدد نجف اشرف و کربلای معلی
در همان سال ۱۲۲۵ برخی از اعراب عنیزه یعنی قبیله آل سعود، بار دیگر نجف اشرف و کربلای معلی را محاصره نمودند و دست به راهزنیها زدند. از جمله زائرانی را که از زیارت حضرت ابا عبد الله الحسین (ع) در نیمه شعبان باز می گشتند، مورد هجوم قرار دادند و حدود یکصد و پنجاه نفر از عرب و غیر عرب را به شهادت رساندند.
بعضی از زوار در «حله ماندند و قدرت آمدن به نجف را نداشتند. برخی هم به حسکه» رفتند. گویا نجف در محاصره وهابیها بود و آنها در امتداد دو فرسخ یا بیشتر از کوفه تا کربلا مردم را در محاصره داشتند.
حمله وهابیها به مسقط
در کتاب «وهابیان» ماجرای حمله وهابیها در زمان حکومت سعود بن عبد العزیز به بحرین و مسقط در عهد فتحعلی شاه قاجار و سرانجام آن را تحت عنوان فوق بدین گونه میآورد سپهر در ضمن شرح وقایع سال ۱۲۲۶ چنین می گوید: «همانا آن جماعت (وهابیها) هر روز بر قوت و شوکت افزوده تا زمین بحرین را به تحت فرمان آوردند و همت بر قتل و غارت مسقط استوار کردند. امام مسقط به شاهزاده حسینعلی میرزا که فرمان گزار فارس بود اطلاع داد و بر حسب فرمان او صادق خان دولوی قاجار که در جنگ با اعراب تجربه داشت با فوجی از سپاه ایران به مسقط تاختن آورد، در آنجا نیز جمعیرا با لشکر خود پیوسته کرد و تا حوالی درعیه پیش رفت.
امیر سعود برای برابری با سپاه ،ایران، سیف بن مالک و محمد ین سیف را با گروه بسیاری از اعراب گسیل داشت. بعد از جنگ سختی که میان طرفین رخ داد، محمد و سیف با برداشتن زخمهایی مهلک، گریختند و کشته بسیار برجای گذاشتند و امام مسقط به شکرانه این فتح پیش کشی لایق برای شاهزاده حسینعلی میرزا فرستاد و خبر آن در روز بیستم ماه ربیع الاول به اطلاع فتحعلی شاه رسید. (۱)
پیش آمد مزبور را همان طور که ملاحظه شد، سپهر جزو وقایع سال ١٣٢٦ هـ ضبط کرده لیکن جبوتی در ضمن شرح وقایع سال ۱۲۲۸ به آن اشاره نموده و چنین گفته است وهابیان مکه و جده را تخلیه کردند. زیرا به ایشان خبر رسیده بود که ایرانیان به بلادشان درعیه حمله برده و قسمتی از آن را به تصرف آورده اند. (۲)
ممکن است گفته شود که حمله ایرانیان به نجد مکرر اتفاق افتاده و در نقل سپهر ملاحظه شد که درباره صادق خان دولو گفته بود که در جنگ با اعراب تجربه داشت.
بنابراین احتمال دارد که اشاره خبرتی به حمله دیگری غیر از موردی که سپهر نوشته بوده است.
ال مرحوم شمس العلمای کرمانی در کتاب مختصری که درباره فرقه وهایی نوشته از زد و خوردهای میان وهابیان و سپاه ایران به ریاست صادق خان، حتی از حمله وهابیان به ایران و از نامه وهابیها به فتحعلی شاه و جواب او سخن گفته، اما مأخذ آن را ارائه نکرده است.» (۳)
عنوان المجد فی تاریخ نجد ج۱ص۱۵۳
1 عنوان جلال فی تاریخ نجد ج 137
۲جالب است که فقیه نامی سید جواد عاملی مؤلف کتاب گرانقدر مفتاح الكرامه» که خود تحت فرماندهی استادش شیخ جعفر کاشف الغطاء از مدافعین شهر نجف بوده است. همان موقع رساله ای در وجوب دفاع از نجف اشرف نوشت و منتشر ساخت
۱ناسخ التواريخ قاجاریه، ج ۱، ص ٢٠٦.
۲المختار من تاریخ الجبارتی، ص 539
۳وهابیان، ص ۳۵۱
دیدگاهتان را بنویسید