حضرت خدیجه (سلام الله علیها)، مادر بانوی بزرگ اسلام فاطمه زهرا (سلام الله علیها)

«وَ اَینَ مِثلُ خَدِیجةَ. صَدَّقَتنی حِینَ کَذَّبَنیِ النّاسُ»

کجا مثل خدیجه یافت می شود؟ روزی که همه مردم مرا دروغگو خواندند، او مرا راستگو خواند.

     چنانکه می دانیم فاطمه (سلام الله علیها) دختر محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم)، رسول خدا، پیغمبر اسلام، و مادر او خدیجه (سلام الله علیها)  دختر خُوَیلِد است. از زندگانی خدیجه (س) پیش از آنکه به ازدواج پیغمبر (ص) در آید، جز اشارت هایی کوتاه در دست نداریم. در مصادر دست اول گاه به گاه نام او و پدر و عموزاده او به مناسبت ارتباط آنان با پاره ای حادثه ها دیده می شود. 

خُوَیلِدِ بنِ أسد بن عبدالعُزَّی بن قُصَیِّ بن کلاب، از تیره ای معروف و از محترمان قریش است. خویلد در دوره جاهلیت مهتر طائفه ی خود بود. در جنگ فِجار دوم، در روزی که به نام شَمطَه معروف است، و در آن روز قریش آماده جنگ با کنانه شد، ریاست طائفه اسد را داشت.

     نوشته اند هنگامی که تُبَّع می خواست حَجَرّالأسود را به یمن ببرد، خویلد با او به نزاع برخاست، این ایستادگی نشان دهنده موقعیت ممتاز او در آن عصر است.

 پسر عموی خدیجه (س) ورقة بن نوفل از کاهنان عرب بوده است و چنانکه نوشته اند از کتاب های ادیان پیشین اطلاع داشت. چون رسول اکرم (ص) به هنگام نزول نخستین دسته های وحی مضطرب گردید، خدیجه (س) او را نزد ورقه، برد. ورقه پس از آنکه از او پرسش هایی کرد به خدیجه (س) مژده داد که او پیغمبر این امت خواهد بود. خدیجه پیش از ظهور اسلام از زنان برجسته قریش به شمار می رفته است تا آنجا که او را طاهره و سیده زنان قریش می خواندند. پیش از آنکه به عقد رسول اکرم (ص) در آید نخست زن ابوهاله هِند بن نباش بن زراره  و پس از آن زن عتیق بن عائذ از بنی مخزوم گردید، وی از ابوهاله صاحب دو پسر و از عتیق صاحب دختری گردید. اینان برادر و خواهر مادری حضرت فاطمه (س) اند.

     پس از این دو ازدواج، با آنکه زنی زیبا و مالدار بود و خواهان فراوان داشت، شوی نپذیرفت و با مالی که داشت به بازرگانی پرداخت. تا آنگاه که ابوطالب از برادرزاده خود خواست او هم مانند دیگر خویشاوندانش عامل 

خدیجه (س) گردد، و از سوی او به تجارت شام رود؛ و چنین شد.

 پس از این سفر تجارتی بود که به زناشوئی با محمد (ص)  مایل گردید، و چنانکه می دانیم او را به شوهری پذیرفت. چنانکه بین مورخان شهرت یافته و سنت نیز آن را تایید می کند، خدیجه (س) به هنگام ازدواج با 

محمّد (ص) چهل سال داشت. ولی با توجه به تعداد فرزندانی که از این ازدواج نصیب او گشت، می توان گفت، تاریخ نویسان رقم چهل را از آن جهت که رقم کاملی است انتخاب کرده اند. 

در مقابل این شهرت، ابن سعد با اسناد خود از ابن عباس روایت می کند که سن خدیجه (س) هنگام ازدواج با 

محمّد (ص) بیست و هشت سال بوده است.

     جز ابراهیم که از کنیزکی آزاد شده به نام ماریه قبطیه متولد شد، دیگر فرزندان پیغمبر:

زینب، رقیه، ام کلثوم، فاطمه (سلام الله علیها)، قاسم و عبدالله همگی از خدیجه اند. قاسم در سن دو سالگی پیش از بعثت و عبدالله در مکه پیش از هجرت مرد. اما دختران به مدینه هجرت کردند و همگی پیش از فاطمه (س) زندگانی را به درود گفتند.

خدیجه نخستین زنی است که به پیغمبر (ص) ایمان آورد. هنگامی که پیغمبر (ص) دعوت خود را آشکار کرد و ثرومندان مکه رو در روی او ایستادند، و به آزار پیروان او و خود وی نیز برخاستند، ابوطالب برادرزاده خود را از گزند این دشمنان سرسخت حفظ می کرد، اما خدیجه نیز برای او پشتیبانی بود که درون خانه بدو آرامش و دلگرمی می بخشید.

 برای همین خوی انسانی و خصلت مسلمانی است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) پیوسته یاد او را

گرامی می داشت.

     حضرت امام صادق (علیه السلام) فرموده اند:

روزی پیامبر (صلی الله علیه و آله) وارد منزل خویش شدند. شنیدند یکی از همسران به فاطمه (سلام الله علیها) گفت: ای دختر خدیجه! تو برای مادرت بر ما فضیلتی می بینی؟ او چه فضیلتی بر ما  دارد؟ او همانند ماست! 

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) خشمگین شدند و فرمودند: فان الله تبارک و تعالی بارک فی الودود والولود… (بحارالانوار، ج16، ص3)

خدای تبارک و تعالی در ودود و ولود برکت قرار داده است، همانا خدیجه _خدا او را رحمت کند_ از من طاهر و قاسم و فاطمه و رقیه و ام کلثوم و زینب را به دنیا آورد و تو را خداوند عقیم قرار داده و فرزندی نیاورده ای.

در این حدیث چند صفت زیبای حضرت خدیجه (س) آمده است.

حضرت خدیجه (س) «ودود» یعنی بسیار با محبت و مهربان و مهرورز بود. او «ولود» و مادر فرزندان 

پیامبر خدا (ص) شد. خداوند از خدیجه (س) به پیامبر «کوثر» داد و از نسل و ذریه حضرت فاطمه زهرا 

(سلام الله علیها) شرفاء و سادات پدید آمده اند. حضرت خدیجه (س) تمام ثروت و امکانات و آبروی خویش را فدای همسرش پیامبر خدا کرد و در رنج ها و سختی ها در کنار پیامبر (ص) بود.

     او مهربان ترین فرد نسبت به پیامبر (صلی الله علیه و آله) بود و بیش از هرکسی همسرش را دوست می داشت و لوازم محبت را کامل رعایت می کرد. 

     «ودود» صیغه مبالغه است و کثرت فراوانی را می رساند، حضرت خدیجه (سلام الله علیها) «ودود» بود؛ ودود بیانگر دو صفت زیبا است، هم دوست داشتن دیگران و هم محبوب دیگران بودن که هر دو در واژه «ودود» نهفته است.

     پس از رحلت حضرت خدیجه (س) زمانی که دختر ایشان حضرت زهرا (س) اندوهگین بودند، جبرئیل نازل شد و به پیامبر (ص) مأموریت داد که سلام پروردگار را به حضرت فاطمه (س) برساند و از جایگاه 

حضرت خدیجه (س) در بهشت خبر دهد. (بحارالانوار، ج16، ص1)

فاطمه اطهر بانوی بزرگ اسلام، از چنان پدر و چنین مادری زائیده شد.