غلامان شهید : سلیمان، قارب، منجح، اسلم و سعد

« السلام علی سلیمان مولی الحسین بن امیرالمؤمنان و لعن الله قاتله سلیمان بن عوف الحضرمی »

روز عاشورا و پیش از آن چندین نفر از غلامان به شهادت رسیدند و در فداکاری و مردانگی پیشوای آزاد مردان جهان گشته اند.

. سلیمان بن رزین از غلامان امام حسین (علیه السلام) 

طبری می نویسد: « امام حسین (علیه السلام) آن گاه که در مکه بود، با یکی از غلامان خود _ که نامش سلیمان بود _  نامه ای به سران بصره و اشراف آن _ مالک بن مسمع بکری و احنف بن قیس و منذر بن جارود و مسعود بن عمرو و قیس بن هیثم و عمرو بن عبیدالله _  نوشت:

« به درستی که خدا محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) را از میان مردم برگزید و او را به نبوت برتری داد و برای رسالت اختیار کرد، آن گاه که او پیام خدا را به مردم رسانید و در مقام خیرخواهی آنها آن چه شایسته بود گفت و انجام داد، خدایش به سوی رحمت خود برد؛  و ما اهل بیت و دوستان و طرفداران و اوصیا و وارثان او بودیم و جانشینی او در میان مردم، حق ما بود. پس دیگران این حق را با استبداد گرفتند و ماهم از ترس پراکندگی مسلمین و به منظور آن که کار به سلامت بگذرد، تن دادیم و خود می دانیم که ما از مردمی که این کار را به عهده گرفته اند، به آن شایسته تریم. اکنون فرستاده ام را با این نامه نزد شما میفرستم و شما را به کتاب خدا و سنّت پیغمبرش دعوت می کنم؛ چه اینکه سنت و روش پیغمبر مرده و بدعت زنده گشته است، اگر سخنم را بشنوید و فرمانم را اطاعت کنید، شما را به راه راست خواهم برد، سلام و رحمت خدا بر شما باد. » 

هر یک از سران بصره نامه آن حضرت را خواند و کتمان کرد، غیر از منذر بن جارود (پدر زن عبیدالله بن زیاد) که ترسید این کار حیله ای از طرف خود ابن زیاد باشد و فرستاده حضرت را با نامه اش _ در همان شبی که عبیدالله صبح آن قصد حرکت به کوفه داشت_ نزد او برد و نامه امام (علیه السلام) را بر او خواند. ابن زیاد فرمان داد تا گردن سلیمان را بزنند، به گفته سیّد در لهوف کنیه سلیمان ابو رزین بود و ابن زیاد او را به دار آویخت.

. قارب بن عبدالله دئلی که مادرش کنیز امام حسین (علیه السلام) بود و عبدالله دئلی او را تزویج کرد و قارب متولد شد، قارب از مدینه با حضرت بود و روز عاشورا به شهادت رسید. 

« السّلام علی قارب مولی الحسین بن علی ( علیه السلام) »

. منجح بن سهم از موالی امام حسین (علیه السلام) که با فرزندان آن حضرت در ملازمت ابی عبدالله الحسین 

(علیه السلام) به کربلا آمد و در اوایل جنگ روز عاشورا، به دست حسان بن بکر حنظلی به شهادت رسید.

« السّلام علی منجح مولی الحسین بن علی (علیه السلام) » 

به گفته ذخیرة الدارین، مادرش کنیزی بود که امام حسین (علیه السلام) او را از نوفل بن حارث بن عبدالمطلب خریده بود .

. اسلم بن عمرو از غلامان امام حسین (علیه السلام) که پدرش ترک و خود نزد امام (علیه السلام) منشی بود و روز عاشورا به راه شهادت بیرون شد و می گفت:

                    أمیری حسین و نعم الأمیر                                  سرور فؤاد البشیر النذیر 

و چون به خاک افتاد، حضرت نزد او رفت و صورت به صورت او نهاد. او که هنوز رمقی در تن داشت، لبخند زد و گفت: کیست مثل من که فرزند رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) صورت به صورت من نهاده است.. سعد بن حارث مولی امیرالمؤمنین (علیه السلام) که به نقل ذخیرة الدارین رئیس شرطه های امام علی (علیه السلام) در کوفه بود و از طرف آن حضرت والی آذربایجان شد و بعد از حضرت امیر _ به گفته سماوی _ به امام حسن (علیه السلام) پیوست و پس از شهادت آن بزرگوار در مدینه و مکه و کربلا با امام حسین (علیه السلام) بوده، تا در حمله اول روز عاشورا به شهادت رسید.