کوثری، خیر کثیری، وارث بوی بهشتی ***** نام سبز و روشن تو، فاطمه، بانوی دین است در کتاب های روایی تعداد زیادی القاب برای حضرت فاطمه (سلام الله علیها) گفته شده که در اینجا به آن ها اشاره و توضیحاتی درباره هر یک بیان می شود: القاب حضرت فاطمه سلام الله علیها 1 . أم […]
کوثری، خیر کثیری، وارث بوی بهشتی ***** نام سبز و روشن تو، فاطمه، بانوی دین است
در کتاب های روایی تعداد زیادی القاب برای حضرت فاطمه (سلام الله علیها) گفته شده که در اینجا به آن ها اشاره و توضیحاتی درباره هر یک بیان می شود:
مادر پدرش، لقبی است که رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) به دختر خود دادند؛ زیرا پیامبر در خردسالی مادر را از دست داد و سراسر عمر عزیزش را به سختی گذراند و تا قبل از ازدواج با حضرت خدیجه (سلام الله علیها) و حتی پس از آن، پیوسته مورد آزار مشرکان بود. در این موارد دختر عزیزش، فاطمه (س) با اینکه کودکی بیش نبود، چون پروانه به گرد شمع وجود پدر می گشت و هیچ گاه از او جدا نمی شد و در رفع اندوه او آنچه می توانست، می کوشید و از پدر دلجویی می کرد. چون رسول خدا (صلی الله علیه و آله) دلسوزی وی را می دید، اشک می ریخت و می فرمود: «او مادر پدرش است».
این کنیه را شیعه و سنی نقل کرده و در معنای آن وجوهی بیان نموده اند. در میان معانی آن، افزون بر آنچه بیان شد، شاید بهترین وجه این باشد که: «امّ» در لغت به معنای مقصود و هدف نیز آمده است و چون فاطمه (س) ثمره درخت نبوت و حاصل عمر حضرت ختمی مرتبت (صلی الله علیه و آله) بود، او را امّ ابیها گفتند. او بود که مقصود حقیقی، هدف و ثمره واقعی زندگانی پیغمبر بود.
امّ به معنای مادر و اصل و ریشه است و در حقیقت آن بانو را باید مادر نبوت دانست.
امّ ابیها بُوَد آن خوش خصال *** چون که بُوَد بانوی کاخ جلال
از ریشه «بتل» به معنای قطع است و معانی متعددی دارد:
– بتول به زنی گفته می شود که هیچ گونه میل و شهوتی به مردان نداشته باشد.
– بتول به زنی گفته می شود که با زنان دیگر تفاوت های اساسی داشته باشد.
در بعضی از منابع آمده است: حضرت مریم و حضرت فاطمه (علیهما السلام) را از آن سبب «بتول» گفته اند که از نظر فضل، دین و حسب، غیر از زنان زمان خود بودند.
– بتول به کسی گفته می شود که از علایق مادی و دنیوی برکنار باشد، حضرت مریم و فاطمه (علیهما السلام) را «بتول» گفته اند؛ به دلیل اینکه ایشان از دنیا قطع علاقه نموده و متوجه خداوند تعالی گردیده اند.
– بتول به زنی گفته می شود که خون حیض نبیند و به حضرت زهرا (سلام الله علیها) لقب «بتول» داده شد، زیرا آن حضرت هیچ گاه حایض نمی شدند.
شیخ صدوق از حضرت علی (علیه السلام) روایت کرده که از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) سؤال شد: ای رسول خدا، بتول یعنی چه؟ از شما شنیده ایم که گفته اید مریم و فاطمه هر دو بتول هستند. پیامبر فرمودند: «بتول آن زنی را می گویند که حیض نمی شود؛ زیرا حیض برای دختران انبیا ناپسند است».
همچنین در روایتی از امام باقر (علیه السلام) از پدرانش نقل شده که فرمودند: فاطمه (سلام الله علیها) دختر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) «طاهره» نامیده شد؛ زیرا آن حضرت از هر نوع پلیدی پاک است و هیچ وقت خون حیض و نفاس ندیده است.
اما چنین حالتی مخصوص حضرت فاطمه (سلام الله علیها) نیست، بلکه بر اساس آیه 42 سوره آل عمران و روایاتی از شیعه و سنی و تفاسیری که در شأن نزول آیه وارد شده، حضرت مریم (سلام الله علیها) نیز هرگز خون حیض ندیده است و خداوند متعال آن را فضیلت ایشان بیان می داند.
همچنین بر اساس روایاتی که وارد شده، تمام دختران پیامبران نیز این گونه بودند. پیامبر می فرماید: «حیض برای دختران انبیا ناپسند است».
درباره اینکه یک ویژگی خلاف متعارف، نمی تواند ارزش باشد، باید گفت همیشه این طور نیست و در بسیاری از موارد، داشتن ویژگی های نا متعارف و خارق العاده ارزشی بزرگ به حساب می آید. حضرت عیسی (علیه السلام) در روزهای نخستین تولد که در گهواره زبان گشود و گفت: من بنده خدایم. او کتاب (آسمانی) به من داده و مرا پیامبر قرار داده است و مرا، هر جا باشم، وجودی پر برکت قرار داده و تا زمانی که زنده ام، مرا به نماز و زکات توصیه کرده است، و مرا درباره مادرم نیکوکار قرار داده و جبار و شقی قرار نداده است. و سلام (خدا) بر من، در آن روز که متولد شدم و در آن روز که می میرم و آن روز که زنده برانگیخته خواهم شد.
با اینکه چنین سخن گفتنی بر خلاف روال طبیعی و عادی است، از معجزات بزرگ آن حضرت و فضیلت بزرگی برای ایشان است و با این کار، دامن مادر خود را از اتّهام بدخواهان پاک نمود.
پس با توجه به قدرت و حکمت خداوند متعال در جلوگیری از ضررهای حائض نشدن برای زنانی که خداوند به صورت خاص اراده کرده است تا آنان چنین خونی را نبینند، این ویژگی امتیازی بزرگ است؛ زیرا زنان در ایامی مشخص به خاطر عذری مانند حیض نمی توانند نماز بخوانند، روزه بگیرند، وارد مسجدالحرام و مسجدالنبی شوند، در مساجد توقف کنند، الفاظ و کلمات قرآن را لمس کنند و… اما حضرت زهرا (سلام الله علیها) به علت عنایت و توجه خاص خداوند، چنین محدودیت هایی ندارند.
حضرت صدّیقه طاهره (سلام الله علیها)، نام ها و القابی دارند که برخی آسمانی اند و از سوی پروردگار تعیین شده اند و بعضی از سوی برگزیدگان الهی. نُه نام آسمانی در حدیث امام جعفر صادق (علیه السلام) بدین قرار است: برای فاطمه (س) نزد خدای عزّوجل، نُه اسم است: فاطمه، صدّیقه، مبارکه، طاهره، زکیّه، راضیه، مرضیه، محدثه و زهرا.
آنچه این نام ها را برای ایشان فضیلت قرار داده، این است که نام های حضرتش حاکی از صفتی والاست که در وی وجود داشته است و چون نام های دیگر افراد نیست که صاحب نام، از معنای نام خود، هیچ بهره ای نبرده باشد.
در ادامه، نام ها، لقب ها، و کنیه های آن حضرت را به ترتیب حروف الفبا ذکر می کنیم.
به موجب روایات شیعه و سنی، نسل پاک پیامبر به وسیله دخترش به وجود آمده و گسترش یافته است.
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرموده است: پروردگار عزیز و بلند مرتبه، نسل هر پیامبر را در صلب خود آن پیامبر قرار داد؛ حال آنکه نسل مرا در صلب علی (علیه السلام) قرار داد.
آن حضرت چندین بار به دختر عزیزش فرمودند: ای فاطمه، تو را بشارت می دهم که از نسل تو، یازده فرزند معصوم، امام مردم خواهند شد و آخرین آن ها مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است.
امام مجتبی (علیه السلام)، نخستین فرزند حضرت زهرا (س) است که در پانزدهم رمضان سال سوم هجرت در مدینه به دنیا آمد. پس از حدود یک سال، وجود مقدس امام حسین (علیه السلام) در سوم شعبان سال چهارم هجری قمری به دنیا آمد.
آن حضرت را پنج فرزند بود: حسن، حسین، زینب، امّ کلثوم و محسن (علیه السلام). محسن آخرین فرزند آن بانو و اولین شهید اهل بیت (علیهم السلام) پیامبر اکرم (ص) بود که در ماه آخر حمل، سقط شد.
آنکه با شوهر و فرزندانش بسیار مهربان است.
بانوی آزاد.
پارسا و عفیف.
انسانی زمینی که از حوریان بهشتی است (حوریه ای شبیه آدمی).
در یکی از معراج های پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به آسمان، آن حضرت از میوه ها، خرمای تازه و سیب بهشتی تناول کرد و خداوند متعال آن غذا های بهشتی را در صلب پیامبر قرار داد و هنگامی که ایشان از معراج به زمین بازگشت، حضرت فاطمه (سلام الله علیها) در رحم حضرت خدیجه (سلام الله علیها) قرار گرفت. بدین سبب حضرت فاطمه (س)، حورای انسیه نام گرفت.
کسی که به تقدیر و قوانین الهی خشنود بود. این صفت که از القاب حضرت فاطمه سلام الله علیها می باشد، از والاترین درجات ایمان است و آن حضرت در تمام مراحل زندگی، به آنچه از سوی خداوند متعال، از ترس و آزار در راه دین و ظلم و اندوه و غم برایش مقدر شده بود، رضایت داشت و هیچ گاه از وضع خود گله نکرد.
پاک و پاک دامن یا وجود پربرکت. قرآن کریم هر یک از این معانی را در سه آیه مختلف بیان فرموده است. در جایی از پاکدامنی و مقام عصمت حضرت عیسی (علیه السلام) چنین یاد می کند:
قَالَ إِنَّمَا أَنَا رَسُولُ رَبِّکِ لِأَهَبَ لَکِ غُلَامًا زَکِیًّا.
جبرئیل به مریم گفت: من فرستاده پروردگار توام تا از جانب او پسری پاکیزه به تو بخشم. در آیه دیگر آمده است:
فَانطَلَقَا حَتَّی إِذَا لَقِیَا غُلَامًا فَقَتَلَهُ قَالَ أَقَتَلتَ نَفسًا زَکِیَّةً بِغَیرِ نَفسٍ.
چون خضر آن پسر را کشت. موسی گفت: آیا جوانی پاکیزه و بی گناه را بی آنکه کسی را کشته باشد، کشتی؟در جایی دیگر می فرماید:
قَد أَفلَحَ مَن زَکَّاهَا.
رستگار شد، هرکه روان خود را پاک ساخت. در حقیقت زکیّه به بانویی گویند که از همه ناپاکی های اخلاقی دور باشد و هرگز در وجودش هیچ صفت بد یافت نشود.
از امام صادق (علیه السلام) پرسیدند: چرا فاطمه را زهرا نامیدند؟ فرمودند: «زیرا فاطمه چنان بود که چون در محراب می ایستاد، نوری از او برای اهل آسمان درخشش می کرد؛ همان طور که ستارگان برای اهل زمین درخشش دارند.»
گران بها و گوهری آسمانی.
بزرگ بانوی جهانیان. شیخ صدوق در أمالی، در شرح این مورد از القاب حضرت فاطمه سلام الله علیها از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل کرده است که فرمودند:
ابنتی فاطمه، سیّدة نساء العالمین.
دخترم فاطمه، بزرگ بانوی زنان جهان است. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به دخترشان فرمودند: ای فاطمه، به درستی که خداوند تو را بر همه زنان جهان و زنان اسلام که بهترین دین است، برتری داد.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از نزدیک بودن وفات خود از طریق وحی آگاه شد. دخترش حضرت فاطمه (سلام الله علیها) را از این موضوع آگاه ساخت و آن بانو گریست. در این حال رسول خدا (ص) به ایشان فرمودند: تو اولین کسی از خانواده ام هستی که به من خواهی پیوست. آیا دوست نداری ارجمندترین زنان بهشت باشی؟
بیشتر بدانید: برتری حضرت فاطمه سلام الله علیها بر دیگر زنان عالم
کسی که در راست گویی کامل است یا آن که هرگز دروغ نگفته است یا کسی که سخن خود را با عمل خویش تصدیق می کند. مرتبه «صدّیقین»، در ردیف پیامبران و شهیدان است. این مطلب را آیات بسیاری روشن می کنند که از آن جمله اند:
وَمَن یُطِعِ اللهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنعَمَ اللهُ عَلَیهِم مِّنَ النَّبِیِیّنَ وَالصِّدِّیقِینَ وَالشُّهَدَاء وَالصَّالِحِینَ وَ حَسُنَ أُولَئِکَ رَفِیقًا.
اهل تسنّن از عایشه روایتی را چنین نقل کرده اند:
ما رأیت احداً اصدق من فاطمه (سلام الله علیها) غیر ابیها.
پس از رسول خدا (صلی الله علیه و آله)، هرگز کسی را راستگوتر از فاطمه (سلام الله علیها) ندیدم.
پاکیزه، بی عیب، پاک و معصوم.
در حقیقت آیه شریفی که در پاکیزه دانستن اهل بیت (علیهم السلام) نازل شده است، این نام را برای حضرت زهرا (سلام الله علیها) ثابت می کند. خدای تعالی می فرمایند:
إِنَّمَا یُرِیدُ اللهُ لِیُذهِبَ عَنکُمُ الرِّجسَ أَهلَ البَیتِ وَ یُطَهِّرَکُم تَطهِیرًا.
خداوند چنین می خواهد که پلیدیِ هر آلایش را از شما خاندان نبوت ببرد و از هر عیب پاکتان گرداند.
آن بانو پیوسته همچون دوشیزگان بود. از فرموده رسول خدا (صلی الله علیه و آله) که آن بانو را حوریه ای به صورت انسان معرفی کرده است، بر می آید که آن حضرت، همچون حوریان بهشت، پیوسته دوشیزه باقی خواهد ماند؛ چه آنکه حضرتش از طعام بهشتی آفریده شد. از امام صادق (علیه السلام) در آن باره پرسش شد که چگونه حوریه بهشتی هر زمان که همسرش نزد وی می رود، او را دوشیزه می یابد؟ فرمودند: چون او از ماده ای پاک آفریده شده و هیچ گونه فسادی به جسم وی راه نمی یابد و بدنش دچار آفتی نمی گردد… .
آنکه خود و شیعیانش از آتش بازداشته و در امان نگاه داشته شده اند.
همچنین فاطمه به معنای آن است که شر و بدی در وجود او راهی ندارد و نیز به معنای کسی است که از طفولیت با علم رشد یافته است.
شیخ صدوق در علل الشرایع و علامه مجلسی در بحارالأنوار از امام باقر (علیه السلام) روایت کرده اند که فرمودند: چون فاطمه (سلام الله علیها) متولد شد، خدای عزّوجلّ به یکی از فرشتگان وحی فرمود که به زمین برود و این نام را بر زبان پیغمبر جاری سازد و بدین ترتیب رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) نام فاطمه را برای نوزاد انتخاب فرمود.
حضرت رضا (علیه السلام) از پدرش و ایشان از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل کرده اند که فرمودند: ای فاطمه، آیا می دانی چرا فاطمه نامیده شده ای؟ علی پرسید: چرا؟ فرمود: «زیرا وی و شیعیانش را از آتش بازداشته اند».
امیرمؤمنان، علی (علیه السلام) فرمودند: شنیدم که رسول خدا (صلی الله علیه و آله می فرمود: «فاطمه را فاطمه نامیده اند؛ زیرا خدای تبارک و تعالی او و فرزندانش را از آتش برکنار داشته است؛ البته آن فرزندانی که با ایمان از دنیا بروند و بر آنچه بر من نازل شد، اعتقاد داشته باشند».
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: او را فاطمه گفتند؛ چون شر و بدی در وجود او راهی ندارد و اگر برای همسری این بزرگوار، علی (علیه السلام) نبود، تا قیامت کسی هم شأن ایشان یافت نمی شد. پس از رسول خدا (صلی الله علیه و آله)، هرگز کسی را راستگو تر از فاطمه ندیدم.
وجود پر برکت. راغب در مفردات گوید: جایی که خیر الهی به صورتی است که قابل نگهداری و شمارش و اندازه گیری نباشد و هرکس به آن بنگرد، فزونی محسوسی در آن ببیند، گویند در آن برکت است و آن چیز مبارک است.
آنکه فرشتگان با او سخن گویند.
آنکه خداوند پیوسته از او و کردارش راضی است.
مقام ایشان نزد مسلمانان، والاتر از مقامی است که حضرت مریم (سلام الله علیها) نزد مسیحیان دارد. در این باره ده ها روایت وجود دارد؛ از جمله آنکه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: مریم، ارجمندترین بانوی زمان خویش بود و فاطمه ارجمندترین بانوی همه زمان هاست.
در تفسیر فرات کوفی، نحوه خلقت حضرت زهرا (سلام الله علیها) از قول پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نقل شده است که جبرئیل (علیه السلام) سیب را به پیامبر داد و گفت: بخور که آن، نور وجود «منصوره» است که در زمین، فاطمه نامیده می شود. گفتم: ای جبرئیل، منصوره کیست؟ گفت: «بانویی از صلب تو بیرون آید که اسمش در آسمان منصوره و در زمین فاطمه است».
وجودی از نور که انوار او تا ابد، آفاق زندگی بشر را روشن می سازد.
سلام خدا و فرشتگان و همه پاکان بر او، روز ولادت و روز شهادتش و تا قیام قیامت.
منابع:
تفسیر فرات کوفی،ص119؛ بحارالأنوار، ج43، ص18 _ بحارالأنوار، ج43، ص16 _ مریم (19): 19 _ کهف (18): 74 –
شمس (91): 10 _ أمالی (شیخ صدوق)، ص245، ح12 _ عوالم العلوم و المعارف، ج6، ص46 – همان، ص45 _
لسان العرب و تاج العروس _ نساء (4): 69 _ المستدرک علی الصحیحین، ج3، ص150؛ حلیّة الاولیاء، ج2،ص41 _
احزاب (33): 33 _ فاطمه زهرا (سلام الله علیها) از ولادت تا شهادت، ص123 – بحارالأنوار، ج43، ص13_ همان، ص14 _ همان، ص18-19 _ همان، ص10 _ عوالم العلوم و المعارف، ج6، ص44-51 _ همان، ص35-36 _ المناقب، ج3، ص133_
بدانید من فاطمه هستم، تألیف و تدوین: واحد پژوهش مؤسسه فرهنگی موعود عصر (علیه السلام)
رضا اسماعیلی _ ترتیب کتاب العین، ج8، ص 124 _ بحارالأنوار، ج43، ص15 _ علل الشرایع، ج1، ص 181، ح 144 _
بحارالأنوار، ج43، ص 19، ح20 _ روح المعانی، ج2، ص32 _ مریم (19): 30-33 _ أمالی (شیخ صدوق)، ص474، ح18 _
بحارالأنوار، ج43، ص16 _ مناقب علی بن أبی طالب، ص229 _ مناقب علی بن أبی طالب، ج3، ص132-133 _
بدانید من فاطمه هستم، تألیف و تدوین: واحد پژوهش مؤسسه فرهنگی موعود عصر (علیه السلام)
پایان شایعات در مورد سردار قاآنی
دیدگاهتان را بنویسید