مقدمه: نگه داشتن احترام والدین یکی از مسائل بسیار مهم و باارزش است که در بسیاری از روایات توسط بزرگان دین به اهمیت این موضوع اشاره شده است. کسی که احترم پدر و مادر خود را نگه ندارد و با عصبانیت و صدای بلند با آنان صحبت کند، نه تنها در آخرت مورد عذاب خدای […]
مقدمه:
نگه داشتن احترام والدین یکی از مسائل بسیار مهم و باارزش است که در بسیاری از روایات توسط بزرگان دین به اهمیت این موضوع اشاره شده است. کسی که احترم پدر و مادر خود را نگه ندارد و با عصبانیت و صدای بلند با آنان صحبت کند، نه تنها در آخرت مورد عذاب خدای سبحان واقع می‌شوند، بلکه در دنیا هم هیچ از زندگی خود سود و بهره ایی نخواهد برد.
به دلیل اهمیت این موضوع در قرآن کریم سفارش‌های متعددی درباره آنان فرموده است و در مواردی حتی احسان و احترام به والدین را پس از مساله توحید بیان کرده است.
احترام به والدین در نگاه اهل بیت علیهاسلام:
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در باب اهمیت احترام به پدر و مادر فرموده اند: نظر الولد الی والدیه حباً لهما عباده.
نگاه دوستانه به پدر و مادر، ارزش عبادت دارد. همچنین اشاره کرده اند که رضایت خداوند، در رضایت والدین و احترام به والدین است. تحف العقول، ص ۴۴؛ کشف الغُمّه، ص ۲۴۳
امام صادق (ع) در مورد احترام به پدر و مادر می فرمایند: بهترین اعمال نزد خداوند، نمازگزاردن در وقت آن و نیکی به پدر و مادر و جهاد در راه خداست.
در روایات، نگاه کردن به چند چیز، عبادت شمرده شده که یکی از آنها، نگاه کردن به قرآن است و دیگری نگاه کردن به جمال با کمال امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) و حضرت علی نیز فرموده اند احترام به پدر و مادر از واجبات در دین اسلام محسوب میشود همچنین بیان کرده اند نیکی به پدر و مادر، از بهترین خوبی‌هاست. چه نیکی‌ای بالاتر از این است که انسان، در دنیا نسبت به پدر و مادر خود، مهربانی کند و احترام به پدر و مادر خود را فراموش نکند. همچنین پیامبر اسلام در ادامه فرموده اند: (برّ الوالدین یجزی عن الجهاد) نیکی به پدر و مادر، جای جهاد را می‌گیرد. (نهج الفصاحه، ح ۱۰۸۶)
شخصی به امام صادق(علیه السلام) عرض کرد: «پدرم به حدّی پیر و ناتوان شده که او را برای قضای حاجت، حمل می‌کنم و می‌برم. امام صادق(علیه السلام) فرمود: اگر قدرت داری، خودت این کار را انجام بده و خودت بر دهان او غذا بگذار تا این عمل، سپر آتش فردایت باشد و راه بهشت برای تو همواره شود. همچنین به گفته ایشان احترام به پدر و مادر سبب این میشود تا فرزندان شما نیز در آینده به شما احترام بگذارند.
امام صادق(علیه السلام) در باب فضایل احترام گذاشتن به پدر و مادر میفرمایند: ثلاث دعوات لایحجبن عن الله تعالی: دعاء الوالد لولده اذا برّه. سه دعاست که رد نمی‌شود و یکی، دعای پدر برای فرزندش است، هنگامی که فرزند به والدین خود نیکی کرده باشد.
امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید:… فلیکن بوالدیه بارّاً فاذا کان کذلک لم یصبه فی حیاته فقرا أبداً. هر فردی که دوست دارد پروردگار بزرگ، سکرات مرگ را بر او آسان گرداند، احترام به پدر و مادر خود را فراموش نکند که در این هنگام، هرگز دچار فقر در زندگی نخواهد شد و سبب افزایش رزق و روزی فرد است.
در روایتی بیان شده است: وقتی حضرت موسی با پروردگارش مناجات میکرد، مردی را دید که مناجات می‌کند. حضرت موسی به مقام و درجه او غبطه خورد. بیان کرده اند: «پروردگارا! چطور بنده ات به این مقام رساندی؟». فرمود: ای موسی! این فرد نیکی و احترام به پدر و مادر خویش را رعایت میکرد.
اهمیت احترام به والدین در قرآن:
نیکی به والدین در کنا توحید
بقره/ آیه۸۳«لا تعبدون الا الله و بالوالدین احسانا»
نساء/ آیه۳۶ «و اعبدوا الله و لا تشرکوا به شیئا و بالوالدین احسانا»،
انعام/ آیه۱۵۱. «الا تشرکوا به شیئا و بالوالدین احسانا»
اسراء/ آیه۲۳. «و قضی ربک الا تعبدوا الا ایاه و بالوالدین احسانا»
لقمان/ آیه۱۳ «یا بنی لا تشرک بالله ان الشرک لظلم عظیم و وصینا الانسان بوالدیه»
از این آیات معلوم میشود که عقوق والدین بعد ازشرک به خدا در شمار بزرگترین گناهان و یا خود این از بزرگترین آنها است و از آن طرف هم معلوم میشود که واجب‌ترین واجب‌ها احسان به پدر و مادر است.
وَ اخْفِضْ لَهُما جُناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما کَما رَبَّیانِی صَغِیراً؛ اسراء/ آیه۲۴
دو بال فروتنی خویش را از سر مهربانی در برابر آنان فرود آر، و بگو: پروردگارا! آن دو را رحمت کن چنان‌که مرا در خردی پروردند.
از این بخش از آیه که فرمود: وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما کَما رَبَّیانِی صَغِیراً» می‌توان دریافت که طلب رحمت و بخشایش برای والدین نیز ریشه در احساس شکرگزاری انسان دارد.
برخی از آثار دنیایی و اخروی احترام به والدین:
1.مرگ آسان
2.طول عمر
3.دوری از فقر
4.رضای الهی
5.در سایه عرش الهی
6. به بهشت رفتن
7. در بهشت نزدیک انبیا بودن.
همچنین آثار بی‌احترامی به پدر و مادر عبارت‌اند از:
1.عدم غفران الهی
2. بی‌توجهی خداوند
3. به بهشت نرفتن
4.عدم استشمام بوی بهشت
5. قبول نشدن نماز
6.کوتاهی عمر
7. محروم از توفیق الهی
8.تعجیل در عقوبت
در آخر حدیثی زیبا از امام رضا علیه السلام درباره جایگاه مادر:
امام رضا علیه السلام در ادامه همین حدیث شریف حق مادر بر بالاترین حقوق دانسته و می فرمایند: بدان که حق مادر لازم ترین حقوق و واجب ترین آن است، زیرا او به گونه ای فرزند را حمل کرد که هیچ کس، دیگری را چنین حمل نمی کند؛ او با گوش، چشم و همه جوارح خود از فرزند مراقبت کرد در حالی که از این کارش شادمان و امیدوار بود؛ پس او فرزندش را با آن سختی که هیچ کس بر چنین سختی صبر نمی کند حمل کرد و راضی شد که خود گرسنه و فرزندش سیر باشد، خود تشنه و فرزندش سیراب باشد، خود برهنه و فرزندش پوشیده باشد و فرزندش در سایه باشد، در حالی که خود در آفتاب به سر می برد، پس سپاسگزاری از مادر و نیکی به وی باید به اندازه این فداکاری او باشد، گرچه شما توان ادای کمترین حق او را ندارید، مگر به یاری خدا، و خدای عزوجل حق او را قرین خود قرار دارد و فرمود: مرا و پدر و مادرت را شکرگزار باش؛ مبادا فرمان نبری و سپاسگزاری نکنی که بازگشت همگان به سوی من است. بحار الأنوار (ط – بیروت)، ج۷۱، ص: ۷۶
دیدگاهتان را بنویسید