شیوه پذیرایی در پیاده روی اربعین

یکی از جلوه های اخلاص و خدمت محبان امام حسین علیه السلام در شیوه پذیرایی در پیاده روی اربعین حسینی علیه السلام نمود پیدا کرده است.

خوشمزه، رنگین، طنین انداز و خوشبو

در این مراسم دینی و معنوی، معجون شگفت انگیزی از حس های مختلف با مفاهیم آیینی وجود دارد. خوراکی ها و غذاهای خوشمزه و بعضاً گران قیمت، با طعم خاص نذری بخشی از پذیرایی پیاده روی اربعین هستند. صدای عزاداری و روضه و عزاداری های موسوم به پاپ، در فضا طنین انداز می شود. بوی خوش نذری از دیگر مظاهر حسی است که در تمام مدت حس می شود. رنگ های عزاداری اکثراً مونولوگ هستند. پرچمی بسیار بزرگ با رنگ هایی مشترک و آشنا برای ما ایرانیان؛ رنگ های سیاه، قرمز، زرد و سبز در این پرچم ها، علم ها، و نمادها به وفور دیده می شود. در نماد های بصری عزاداری اربعین نوعی اشاره به خستگی و درماندگی وجود دارد؛ به گونه ای که خستگی و زجر کاروان اسرای کربلا را تداعی کند. همه عزاداران نوعی همدردی با کاروان اسرای کربلا را در خود احساس می کنند.

حال و هوای عزاداری در این مسیر به انسان اجازه نمی دهد که، مثل زندگی مدرن، نگران سلامتی خود باشد. هر چند خادمان، زائران، و نیز اداره بهداشت (وزارة الصحة العراقیة)، بهداشت را تا حد زیادی رعایت می کنند؛ باز هم موارد عدم رعایت بهداشت به وفور دیده می شود. اما آنچه به یک عقیده واحد تبدیل شده است این هست که حتی مریض شدن در این مسیر نیز در دایره عنایت امام حسین (علیه السلام) است. افراد زیادی مشاهده می شوند که وقتی از ظرف فرد دیگری استفاده می کنند برای مثال می گویند: «عیبی ندارد، ظرف عزادار امام حسین (علیه السلام) است.» 

در غذاهای عربی که عمده پذیرایی در پیاده روی اربعین را تشکیل می دهند، چندان اصول و فرمول های تغذیه شناخته شده در یک زندگی مدرن رعایت نمی شود. 

غذاهایی عمدتاً چرب، با شکر فراوان و نمک زیاد؛ ولی، به زعم بسیاری از افراد، لذیذترین و حتی سالم ترین غذاها هستند. البته این «احساسی مقدس» نسبت به مقوله ی این غذاهاست و نه یک اصل ثابت شده علمی. اما بسیاری از زائران، که به کرّات به این سفر رفته اند، معتقد هستند که بارها این گونه غذاها را مصرف کرده و ذره ای در جسم خود عوارض منفی احساس نکرده اند.

در واقع می توان گفت که همه ی زائران بسیاری از تشریفات و آداب خاص حاکم بر زندگی روزمره خود را فراموش می کنند و خود را با این سبک زندگی عزادارانه ی خاص تطبیق می دهند.

دیگر جلوه مظاهر بصری این مسیر، شکل ساده و سنتی بسیاری از وسایل است. همین ظاهر خیمه گونه ی 

موکب ها یکی از اولی ترین مظاهر بریدن از زندگی شهری و هم حس شدن با کاروان اسرای خاندان امام حسین (علیه السلام) در سال شصت و یک هجری است؛ خیمه هایی سنتی با دکوراسیون داخلی کاملاً سنتی، وجود مشک در برخی از خیمه ها برای توزیع آب، شیر، دوغ، و… این ها همه نوعی هم حسی را با آن شرایط به وجود می آورند. 

  از جذابیت های شنوایی نیز در این مراسم باشکوه استفاده می شود. استفاده از آلات عزاداری چون طبل، سنج، و شیپور به ندرت مشاهده می شود. ولی آنچه از همه بیشتر مورد توجه است پخش نوار های مداحی با سبک ها و شیوه های کلاسیک، مداحی با صدای کودک، مداحی با موسیقی و… است. این نوار های مداحی، که تنوع زیادی ندارند، با صدایی بسیار بلند در فضا پخش می شوند؛ به طوری که هر خیمه ای که امکانات صوتی بیشتری داشته باشد صدای مداحی اش نیز بیشتر است.

 هنگام دوری از صدای ضبط صوت ها و باند ها صدایی که برای همه تکراری شده است، ولی حاوی آرامشی سنگین می باشد، صدای قدم زدن هاست؛ این صدا خود نوعی آهنگ و وزن به راه رفتن و پیاده روی می دهد؛ آهنگی با صلابت و در عین حال جالب؛ به طوری که بسیاری از افراد که در حالت عادی به این صدا توجه نمی کنند، وقتی درباره این صدا از آنها سؤال می شود به خاص بودن آن اعتراف می کنند. 

از طرفی، از آن جمعیت کثیر به ندرت صدای همهمه شنیده می شود. علت این سکوت برای افراد مختلف متفاوت است. ولی غالباً یا به دلیل تفکر و تعمق بیشتر است و یا ذخیره انرژی. اما یک دلیل دیگر و مهم تأثیر صدای گام نهادن و قدم زدن افراد است. این صدای دلنشین تأثیری ناخودآگاه بر افراد دارد و گویی بدشان نمی آید که فقط همین صدا در محیط باشد.

رنج خستگی

به صورت خاص در پیاده روی اربعین نوعی رنج بدنی در تمام مسیر قابل مشاهده است. به رغم اینکه در این سفر خوش طعم خبری از گرسنگی نیست، خستگی و پا درد جزو جدایی ناپذیر سفر است؛ به طوری که یکی از اقلام کار خیر و به اصطلاح «فی سبیل الله» انجام دادن خدمات ماساژ عضلات پا و شانه ی زائران است. در میانه ی راه، موکب هایی هستند که در آنها با دستگاه یا به صورت دستی زائران را ماساژ می دهند. عده ی زیادی از زائران نیز، به عنوان نوعی احترام و همچنین درک سختی کاروان اسرای کربلا، کفش های خود را در می آوردند و با پای برهنه بر روی آسفالت کنار جاده یا حتی سنگ ریزه ها حرکت می کنند.

  کلیه نمود های حسی در این مراسم « در یک راستا و به دنبال یک مقصود واحد بودن» را در زوّار به وجود می آورد. این مقصود صرفاً رسیدن و زیارت کردن حرم امام حسین (علیه السلام) نیست؛ بلکه اثبات ارادت به امامی است که شیعیان معتقدند شاهد، ناظر، و شفیع آن هاست و در یک کلام، گفتن «لبیک یا حسین (ع)» است؛ عبارتی که همه ی زائران اربعین، بعد از چند روز پیاده روی سخت، به محض اولین تشرف به حرم، بر زبان می رانند. شعاری که شیعیان معتقدند در این سفر قبل از به زبان آوردن به آن عمل کرده اند.  

اگر شما نیز در مورد شیوه پذیرایی در پیاده روی اربعین مطالب دیگری دارد در قسمت نظرات با ما در اشتراک بگذارید.

بیشتر بدانید: راهنمای جامع پیاده روی اربعین حسینی علیه السلام تمام آنچه باید بدانید