مقدمه: حیا خوداری نفس از زشتی ها و ترک آنهاست و به عبارتی، حیا به معنای خجالت، شرم، آزرم است که به عنوان فضیلتی اخالقی منشا بسیاری از فضایل است. اهمیت حیا تا جایی است که در روایات از آن به عنوان ” خوی اسالم ” و “کلید همه خوبی ها” یاد شده و در […]
مقدمه:
حیا خوداری نفس از زشتی ها و ترک آنهاست و به عبارتی، حیا به معنای خجالت، شرم، آزرم است که به عنوان فضیلتی اخالقی منشا بسیاری از فضایل است. اهمیت حیا تا جایی است که در روایات از آن به عنوان ” خوی اسالم ” و “کلید همه خوبی ها” یاد شده و در حدیثی آن را “نشانه ایمان” دانسته اند. نتیجه شرم و حیا، عفت و پاکدامنی است. عفّت در اصل به معناى خویشتن دارى، تسلّط بر نفس و نقطه مقابل شهوت پرستى و شکم پرستى است.
قانونگذار الهی جهت ایجاد جامعه سالم انسانی و هماهنگی با نظام هستی، شاخصه هایی را برای رفتارها و روحیات بشر بیان کرده، آنها را به سوی مؤلفه ها دعوت می کند. حیا، پاکدامنی، حفظ حدود و حریم ها و دیگر رفتارهای تعریف شده انسانی از جمله شاخصه ها هستند
حیا ملکه ای است که انسان را از گناه و ارتکاب حرام دور می کند. حیا نیز از امور اکتسابی است زیرا با انجام معاصی، فرد از حیا جدا می شود. ملکه صفتی است که در نفس راسخ و استوار شده باشد و یا استعدادی است که در پرتو آن می توان کاری را با مهارت و ذوق انجام داد مانند استعداد ریاضیات. بنابراین ملکه حیا در نفس انسان راسخ می شود و در پی آن مهارت زیست پاک و دور از گناه به وجود می آید. در روایات، حیا از فرشته های خدا مطرح شده است.
عفاف، نوعی حالت درونی است که انسان را از گناه باز می دارد و سکاندار هدایت رفتارهای بیرونی است. حجاب، پاکی نگاه و خیال و تفکر و … از مصادیق بیرونی و نماد عفاف هستند.
حیا در قرآن:
قل للمؤمنین یغضوا من ابصـرهم ویحفظوا فروجهم ذلک ازکی لهم ان الله خبیر بما یصنعون• وقل للمؤمنـت یغضضن من ابصـرهن ویحفظن فروجهن ولا یبدین زینتهن الا ما ظهر منها ولیضربن بخمرهن علی جیوبهن ولا یبدین زینتهن الا لبعولتهن او ءابائهن او ءاباء بعولتهن او ابنائهن او ابناء بعولتهن او اخونهن او بنی اخونهن او بنی اخوتهن اونسائهن او ما ملکت‌ایمـنهن او التـبعین غیر اولی الاربة من الرجال او الطفل الذین لم یظهروا علی عورت النساء ولایضربن بارجلهن لیعلم ما یخفین من زینتهن وتوبوا الی الله جمیعـا ایه المؤمنون لعلکم تفلحون
به مؤمنان بگو چشمهای خود را (از نگاه به نامحرمان) فروگیرند، و عفاف خود را حفظ کنند این برای آنان پاکیزه‌تر است خداوند از آنچه انجام می‌دهید آگاه است! • و به آنان با ایمان بگو چشمهای خود را (از نگاه هوس آلود) فروگیرند، و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را- جز آن مقدار که نمایان است- آشکار ننمایند و (اطراف) روسری‌های خود را بر سینه خود افکنند (تا گردن و سینه با آن پوشانده شود)، و زینت خود را آشکار نسازند مگر برای شوهرانشان، یا پدرانشان، یا پدر شوهرانشان، یا پسرانشان، یا پسران همسرانشان، یا برادرانشان، یا پسران برادرانشان، یا پسران خواهرانشان، یا زنان هم کیششان، یا بردگانشان (کنیزانشان)، یا افراد سفیه که تمایلی به زن ندارند، یا کودکانی که از امور جنسی مربوط به زنان آگاه نیستند و هنگام راه رفتن پاهای خود را به زمین نزنند تا زینت پنهانیشان دانسته شود (و صدای خلخال که برپا دارند به گوش رسد). و همگی بسوی خدا بازگردید‌ای مؤمنان، تا رستگار شوید. سوره نورآیه 30 و31
ـنساء النبی لستن کاحد من النساء ان اتقیتن فلا تخضعن بالقول فیطمع الذی فی قلبه مرض وقلن قولا معروفـا• وقرن فی بیوتکن ولا تبرجن تبرج الجـهلیة الاولی.
ای همسران پیامبر! شما همچون یکی از آنان معمولی نیستید اگر تقوا پیشه کنید پس به گونه‌ای هوس‌انگیز سخن نگویید که بیماردلان در شما طمع کنند، و سخن شایسته بگویید! • و در خانه‌های خود بمانید، و همچون دوران جاهلیت نخستین (در میان مردم) ظاهر نشوید، و نماز را برپا دارید، و زکات را بپردازید، و خدا و رسولش را اطاعت کنید خداوند فقط می‌خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت (علیهم السلام) دور کند و کاملا شما را پاک سازد .سوره احزاب آیه 32و33
حیا در روایات:
امام صادق(ع) خطاب به هشام مى فرمایند: یا هِشامُ! الْحَیاءُ مِنَ الاْیمانِ وَالاْیمانُ فِی الْجَنَّةِ، وَالْبَذاءُ مِنَ الْجَفاءُ وَالْجَفاءُ فِی النّار:اى هشام، حیا از سنخ ایمان است و ایمان در بهشت است و بدزبانى از سنخ جفا و جفادر آتش است. بحار الأنوار، ج۱ ص۱۴۹.
امام صادق(ع) خطاب به هشام مى فرمایند: یا هِشامُ! رَحِمَ اللّهُ مَنْ اسْتَحْیا مِنَ اللّهِ حَقَّ الْحَیاءِ: فَحَفِظَ الرَّأسَ وَما حَوى، وَالْبَطْنَ وَما وَعى، وَذَکَرَ الْمُوتَ والْبَلى وَعَلِمَ أَنَّ الْجَنَّةَ مَحْفُوفَةٌ بِالْمکاره، والنار محفوفة بالشهوات
اى هشام، خدا رحمت کند کسى را که نهایت حیا را در برابر خداوند رعایت کند: ذهن و آنچه (از تخیلات) در بر دارد کنترل نماید، مواظب شکم و آنچه در آن مى ریزد باشد، مرگ و پوسیدگى در قبر را یاد کند، بداند که بهشت با سختى ها در هم پیچیده شده است و آتش جهنم با شهوت ها در آمیخته است
بحار الانوار، ج۱ ص۱۴۲
آثار و فواید حجاب اسلامى بر گسترش امنیّت اجتماعى، بسیار است که برخى از آنها عبارتند از:
ایجاد آرامش روانى بین افراد جامعه.
جلوگیرى از تهییج و تحریک جنسى و خنثى نمودن لذایذ نفسانى.
کاهش چشمگیر مفاسد فردى و اجتماعى در جامعه اسلامى.
حفظ و استیفاى نیروى کار در سطح جامعه اسلامى.
حضور معنوىگرایانه زنان و مردان در محیط اجتماعى.
کاهش تقاضاى مدپرستى بانوان.
حفظ ارزشهاى انسانى، مانند عفت، حیا و متانت در جامعه.
مصونیّت زنان در همه زمانها و مکانها.
سلامت و زیبایى موقعیّت اجتماعى و فرهنگى مردان و زنان جامعه اسلامى.
. هدایت، کنترل و بهرهمندى صحیح از امیال و غرایز انسانى.
مبارزه با تهاجم فرهنگى غرب.
.از بینبردن فشارهاى اجتماعى نامشروع و نابهنجار
حجاب، قانون فطرت است و سرپیچى از قوانین فطرى، زن را از هویت او خارج مىسازد و خروج از هویت انسانى همان و سقوط از جایگاه بلند ارزشى شخصیتى همان. با افول شخصیّت زن، بىبندوبارى در جامعه رایج و نظام خانوادگى مختل مىگردد و در نتیجه امنیّت اجتماعى از افراد جامعه، سلب مىشود
یکى دیگر از آثار زیانبار بى حجابى بانوان، تزلزل خانوادههاست، زیرا آنان با گسترش و رواج مسایل جنسى از خانواده به جامعه، مرتکب ظلمى فاحش و غیرقابل جبران اجتماعى مىگردند و روابط زناشویى در خانوادهها را متزلزل مىکنند، در نتیجه امنیّت خانوادگى با خطرات جدى از قبیل از همپاشیدگى بنیان خانواده و عقده مند شدن مردان، روبرو مىشود و این مشکلات زیانبار به محیط جامعه کشیده شده، امنیّت اجتماعى را در نظام اسلامى با آشفتگى جدى مواجه مىسازد..
دیدگاهتان را بنویسید